WELKE SOORTEN BESTAAN ER?
• De meeste vaccins bevatten de verzwakte of dode virussen of bacteriën die de ziekte veroorzaken.
• Andere vaccins bevatten slechts deeltjes van virussen of bacteriën.
• Een nieuwere technologie levert vaccins die genetisch materiaal bevatten zodat ons lichaam zelf een onderdeel van de ziekteverwerker kan aanmaken.
• Er bestaan ook vaccins die andere niet-schadelijke virussen gebruiken om deeltjes van de ziekteverwekker in het lichaam te brengen waartegen ons lichaam zal reageren.
WELKE VACCINS ZULLEN IN BELGIË BESCHIKBAAR ZIJN?
• mRNA-vaccins (bv. Pfizer and BioNTech, CureVac en Moderna)
• virale vector vaccins (bv. AstraZeneca en Janssen (Johnson & Johnson))
• geïnactiveerde vaccins
HOE WERKT EEN M-RNA VIRUS?
mRNA-vaccins bevatten een genetische code (messenger-RNA of boodschapper-RNA) van virusdeeltjes waartegen ons afweersysteem zal reageren. Dit mRNA wordt verpakt in piepkleine vetbolletjes zodat dit gemakkelijker in de lichaamscellen geraakt. De vetbolletjes zijn niet giftig of schadelijk. Ons lichaam gebruikt dit mRNA om bepaalde eiwitten van het virus zelf aan te maken. Tegen deze eiwitten zal ons afweersysteem reageren. Het lichaam zal bij een latere infectie zich deze eiwitten herinneren en ze herkennen, de juiste antistoffen aanmaken en de juiste cellen activeren om het virus te vernietigen om ons tegen de ziekte te beschermen.
ZIJN ZE VEILIG?
De veiligheid van vaccins is één van de criteria van de beoordeling of een vaccin een marktvergunning krijgt. Pas als er voldoende is aangetoond dat een vaccin veilig is, wordt er een positief advies voor de marktvergunning gegeven. De COVID-19-vaccins moeten aan dezelfde strenge eisen voldoen als alle andere vaccins. Dit wordt nauwkeurig bekeken door onder andere de experten van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en het FAGG.
Na vaccinatie worden de deeltjes in het vaccin die het mRNA bevatten snel opgenomen in de lichaamscellen. Het mRNA kan niet naar de kern van onze cellen, waar ons eigen DNA zich bevindt. Ons eigen DNA wordt dus niet veranderd of beschadigd. Het mRNA wordt ook relatief snel door ons lichaam afgebroken.Zoals voor alle nieuwe geneesmiddelen zullen zowel de farmaceutische bedrijven als de bevoegde autoriteiten deze vaccins nauwgezet opvolgen nadat ze op de markt zijn gebracht.
KAN IEMAND COVID KRIJGEN DOOR HET VACCIN?
Nee, de vaccins tegen COVID-19 die in België beschikbaar zijn bevatten geen afgezwakte of niet-levende virussen. Ze kunnen de ziekte dus niet veroorzaken. Het is wel mogelijk dat de gevaccineerde persoon kort vóór of kort na de vaccinatie besmet raakt. Het lichaam heeft enkele weken nodig om zich te beschermen na de vaccinatie.
Hoe komt het dat het zo snel is gegaan? En zijn ze veilig?
Wereldwijd is voorrang gegeven aan de ontwikkeling van de COVID-19-vaccins. Er zijn wereldwijd duizenden wetenschappers bezig om alle aspecten van het virus te onderzoeken en hiertegen vaccins te ontwikkelen. Er worden daarbij geen toegevingen gedaan op de strenge eisen voor de kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid die gelden voor alle geneesmiddelen, waaronder vaccins, ook de COVID-19-vaccins. De COVID-19-vaccins voldoen aan dezelfde strenge eisen als alle andere vaccins. Pas als er voldoende is aangetoond dat het vaccin van goede kwaliteit is, werkzaam en veilig, wordt een marktvergunning gegeven.
ZULLEN DE VACCINS ALTIJD EN BIJ IEDEREEN WERKEN?
De doeltreffendheid van bestaande vaccins tegen andere ziektes is niet altijd bij iedereen hetzelfde. Zo biedt het vaccin tegen mazelen bescherming bij 97 % van de gevaccineerde personen. Dat is wel geen reden om een vaccin niet te gebruiken. Zelfs als het vaccin geen 100 % bescherming biedt en de gevaccineerde persoon toch ziek wordt, dan zijn de symptomen meestal minder erg. Een hoge vaccinatiegraad, of dus wanneer er veel mensen zich hebben laten vaccineren, verhoogt de bescherming omdat zo het virus zich moeilijker kan verspreiden en zo de kans om besmet te raken kleiner wordt.
HOEVEEL DOSISSEN ZIJN NODIG?
Voor de COVID-19-vaccins die momenteel in ontwikkeling zijn, verwachten we het volgende aantal dosissen:
AstraZeneca: twee dosissen
Janssen (Johnson & Johnson): één of twee dosissen (de studie loopt nog)
Pfizer and BioNTech: twee dosissen
CureVac: twee dosissen
Moderna: twee dosissen
Het definitieve aantal dosissen zal pas zijn gekend nadat het EMA alle gegevens heeft geëvalueerd.
Momenteel hebben we voor de COVID-19-vaccins geen gegevens over de bescherming op langere termijn. Het is dus nog niet gekend of er nadien nog herhalingsinentingen nodig zullen zijn.
KAN EEN COVID-VACCIN BIJWERKINGEN VEROORZAKEN?
Zoals bij alle geneesmiddelen, kunnen vaccins bijwerkingen veroorzaken, maar ze komen niet voor bij iedereen. De bijwerkingen zijn meestal licht tot matig, zoals koorts, vermoeidheid, hoofdpijn of een reactie op de plaats waar het vaccin werd ingespoten zoals roodheid, pijn of zwelling. Deze symptomen verdwijnen vanzelf na enkele dagen of kunnen worden verlicht door het innemen van pijnstillers of koortswerende middelen aan de gebruikelijke dosis. In zeldzame gevallen kan ook een ernstige bijwerking optreden. De kans op een ernstige of langdurige bijwerking is heel laag, maar kan niet worden uitgesloten. Dit geldt niet alleen voor de COVID-19-vaccins, maar voor alle vaccins of geneesmiddelen.
U kunt zelf vermoedelijke bijwerkingen melden via www.eenbijwerkingmelden.be.
KUNNEN ZWANGERE VROUWEN, VROUWEN DIE ZWANGER WILLEN WORDEN EN VROUWEN DIE BORSTVOEDING GEVEN, WORDEN GEVACCINEERD MET EEN MRNA-VACCIN (COMIRNATY EN MODERNA)?
Aanvankelijk was het aangeraden om u als zwangere vrouw niet te laten vaccineren. Dit wordt intussen herzien. Verdere info hierover volgt nog.Het FAGG raadt zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en vrouwen in de vruchtbare leeftijd aan om contact op te nemen met hun huisarts.
